Για να γνωρίσουμε καλύτερα τους πεζογράφους της Νέας Αθηναϊκής Σχολής (Γενιά του 1880) διαβάσαμε μερικά έργα αντιπροσωπευτικών εκπροσώπων της Σχολής αυτής και σας τα παρουσιάζουμε:

ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΤΗΣ ΒΟΥΒΗΣ

ΤΙΤΛΟΣ

"ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΤΗΣ ΒΟΥΒΗΣ" /ΔΙΗΓΗΜΑ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΒΟΥΤΥΡΑΣ

Από το 1900 το ενδιαφέρον των πεζογράφων  μετατοπίστηκε από την ύπαιθρο στα αστικά κέντρα, κυρίως την Αθήνα. Αυτή η φάση ονομάζεται είτε απλά αστική, είτε αστική ηθογραφική, σε αντιδιαστολή με την αγροτική ηθογραφική. Οι πρώτοι συγγραφείς που τοποθέτησαν τα έργα τους σε αστικό περιβάλλον ήταν οι Γιάννης Ψυχάρης και Γρηγόριος Ξενόπουλος. Το μυθιστόρημα επανεμφανίστηκε με αξιόλογα δείγματα, όπως τα έργα του Χατζόπουλου και του Θεοτόκη. Παράλληλα εμφανίστηκε και ο κοινωνικός προβληματισμός, τις περισσότερες φορές ταυτισμένος με τη σοσιαλιστική ιδεολογία. Εκπρόσωποι αυτού του είδους, εκτός από τους Χατζόπουλο και Θεοτόκη, είναι και οι Δημοσθένης Βουτυράς,  Κώστας  Παρορίτης.

ΧΩΡΟΣ  

 Ο χώρος του έργου είναι ένα χωριό.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ 

 Το διήγημα είναι ψυχογραφικό καθώς κυριαρχεί σ΄ αυτό το ψυχογράφημα, η προσωπικότητα και τα συναισθήματα του ήρωα, του Φύκου .

ΥΠΟΘΕΣΗ

Ο συγγραφέας μας μιλάει για τον Φύκο, τον  γιο μιας βουβής που όλοι στο χωριό τους είχανε στο περιθώριο γιατί τους θεωρούσαν γρουσούζηδες. Ακόμα και όταν αρρώστησε μια νεαρή κοπέλα του χωριού, την οποία είδανε πολλές φορές να την κοιτάει θεώρησαν  ότι αυτός την γρουσούζεψε. Κάποια στιγμή έπιασε δουλειά σαν επιστάτης, από την οποία τον έδιωξαν με την ίδια κατηγορία. Φεύγοντας από εκεί ο Φύκος σταμάτησε στο ποτάμι και απελπισμένος έπεσε και πνίγηκε.

ΔΙΑΛΕΞΕ  ΜΙΑ ΣΚΗΝΗ ΠΟΥ ΣΟΥ ΕΚΑΝΕ ΕΝΤΥΠΩΣΗ

Η σκηνή που μου έκανε εντύπωση είναι που ο Φύκος πνίγηκε στο ποτάμι.

                                                                                                          Οδυσσέας
 

ΤΟ ΑΜΑΡΤΗΜΑ ΤΗΣ ΜΗΤΡΟΣ ΜΟΥ

ΤΙΤΛΟΣ: Το αμάρτημα της μητρός μου

ΕΙΔΟΣ  ΠΕΖΟΓΡΑΦΗΜΑΤΟΣ
Διήγημα

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ
Γεώργιος Βιζυηνός

Ανήκει στη Νέα Αθηναϊκή Σχολή (γενιά του ’80). Με το συγκεκριμένο διήγημα έδωσε ώθηση στο ηθογραφικό διήγημα. Ο Βιζυηνός είναι κυρίως ψυχογραφικός και δραματικός πεζογράφος, με έντονο τον αυτοβιογραφικό χαρακτήρα των έργων του.

ΧΡΟΝΟΣ

(19^ος αιώνας)

Τα γεγονότα διαδραματίζονται κατά την παιδική ηλικία του αφηγητή. Ο ακριβής χρόνος του αρχικού γεγονότος  δεν προσδιορίζεται, αλλά η διάρκειά της ιστορίας φτάνει τα 28 χρόνια.

ΧΩΡΟΣ

 Η  Βιζύη της Ανατολικής Θράκης

ΥΠΟΘΕΣΗ

 Η Αννιώ, τη μοναδική αδελφή που ο ίδιος γνωρίζει,  είναι άρρωστη, και η χήρα μητέρα τους,  είναι προσηλωμένη σ' αυτήν και παραμελεί τα τρία αγόρια της. Η αρρώστια της Αννιώς επιδεινώνεται και τελικά πεθαίνει και η μητέρα υιοθετεί μια ψυχοκόρη, που τη μεγαλώνει με υπερβολική στοργή και την παντρεύει, για να υιοθετήσει στη συνέχεια ένα άλλο, πολύ μικρό κοριτσάκι, κάτι που προξενεί την έντονη αντίδραση των αγοριών. Στις αντιδράσεις των γιων της, η μητέρα αποφασίζει να τους αποκαλύψει το τρομερό μυστικό της: Η εμμονή της με τις υιοθεσίες κοριτσιών οφείλεται σε ένα τραγικό γεγονός, για το οποίο νιώθει τύψεις εδώ και χρόνια. Οι ενοχές που τη βασάνιζαν ήταν επειδή η ίδια είχε καταπλακώσει άθελά της στον ύπνο της ένα από τα παιδιά της (το μοναδικό τότε κοριτσάκι της, που ήταν βρέφος) και οι υιοθεσίες είχαν ως στόχο την εξιλέωσή της και την αναπλήρωση του τραγικού κενού. Οι τύψεις της δεν μπόρεσαν να απαλυνθούν ούτε και μετά τη συγχώρεση του Πατριάρχη Ιωακείμ στην Κωνσταντινούπολη, όπου και την οδήγησε ο γιος της για να εξομολογηθεί, με την ελπίδα να γαληνέψει η ψυχή της.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΙΤΙΟΛΟΓHΣΗ

Το διήγημα  θα μπορούσαμε να το χαρακτηρίσουμε  αυτοβιογραφικό. (Τα ονόματα των λοιπών μελών της οικογενείας στο διήγημα ταυτίζονται με τα αληθινά ονόματα τους. Ο τόπος όπου εξελίσσεται το διήγημα αλλά και η Πόλη όπου αναφέρεται ότι ο αφηγητής ως ενήλικος ταξιδεύει και διαμένει , συμπίπτουν με την πραγματική του πατρίδα αλλά και με ένα από τα ταξίδια που έκανε ο συγγραφέας). Με το διήγημα αυτό ο Βιζυηνός ξεφεύγει από την απλοϊκή ηθογραφία της γενιάς του, αφού την εμπλουτίζει με τη σε βάθος προσέγγιση της ψυχοσύνθεσης των ηρώων του.

ΜΙΑ  ΦΡΑΣΗ  KAI  MIA ΣΚΗΝΗ  ΠΟΥ  ΜΟΥ ΑΡΕΣΕ

“ Η αμαρτία είναι αμαρτία”

Η σκηνή στην εκκλησία.

https://www.youtube.com/watch?v=qncj9znYoWA
                                                                                                  Γιώτα Κεχαγιά   

 Η τιμή και το χρήμα

 ΤΙΤΛΟΣ/ ΕΙΔΟΣ ΠΕΖΟΓΡΑΦΗΜΑΤΟΣ

Η τιμή και το χρήμα / Κοινωνικό, νατουραλιστικό διήγημα

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

Κωνσταντίνος Θεοτόκης

ΧΡΟΝΟΣ (του έργου)

Τέλος 19^ου – αρχές 20^ου αιώνα

ΧΩΡΟΣ (του έργου)

Η Κέρκυρα, συγκεκριμένα ένα προάστειό της, το Μαντούκι.

ΥΠΟΘΕΣΗ

Ένας νέος, ο Ανδρέας, που καταγόταν από μία αριστοκρατική οικογένεια η οποία είχε πέσει έξω οικονομικά, γνωρίζει και ερωτεύεται μία φτωχή κοπέλα, την Ειρήνη. Έτσι αποφασίζει να την παντρευτεί και να την ζητήσει από την μητέρα της, την κυρά-Επιστήμη. Όμως λόγω των οικονομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει η οικογένεια του αποφασίζει να ζητήσει μεγάλη προίκα έτσι ώστε να μπορέσει να ορθοποδήσει. Αλλά η κυρά-Επιστήμη δεν του δίνει τα χρήματα που ζητάει, έτσι ο Ανδρέας αποφασίζει να την κλέψει ζητώντας ακόμα μεγαλύτερη προίκα. Μόλις κατάλαβε ότι δεν θα πάρει τα χρήματα που ζητάει, την απειλεί ότι θα της δώσει πίσω την κόρης της. Η κυρά-Επιστήμη μη μπορώντας να αντέξει την ντροπή αποφασίζει να του δώσει τα χρήματα. Τότε η Ειρήνη κατάλαβε ότι δεν μπορεί να ζήσει με έναν άνθρωπο που την θέλει μόνο για την προίκα της και τον εγκατέλειψε.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ και ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ

Το κείμενο είναι ηθογραφικό γιατί η υπόθεση εξελίσσεται σε ένα νησί  όπου μας παρουσιάζεται η καθημερινότητα και οι συνήθειες των κατοίκων .Επίσης, ο Θεοτόκης εφαρμόζει τις αρχές του νατουραλισμού στο διήγημά του, όπου γίνεται φανερός ο κοινωνικός προβληματισμός του.

ΔΙΑΛΕΞΕ ΜΙΑ ΦΡΑΣΗ ΠΟΥ ΣΟΥ ΑΡΕΣΕ

«Ανάθεμα τα τάλαρα»

ΔΙΑΛΕΞΕ ΜΙΑ ΣΚΗΝΗ ΠΟΥ ΣΟΥ ΕΚΑΝΕ ΕΝΤΥΠΩΣΗ.  ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ ΚΑΤΙ ΕΜΠΝΕΥΣΜΕΝΟ ΑΠΟ ΑΥΤΗΝ

https://www.youtube.com/watch?v=OJ7geiKc2nI

Νικολέτα Δ. Μ.

                               ΤΑΣΩ

 

ΤΙΤΛΟΣ :"ΤΑΣΩ"

ΕΙΔΟΣ ΠΕΖΟΓΡΑΦΗΜΑΤΟΣ

Διήγημα

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

Ο Κώστας Χατζόπουλος γεννήθηκε στο Αγρίνιο το 1868 και πέθανε το 1920. Σπούδασε νομικά, αλλά ελάχιστα άσκησε το δικηγορικό επάγγελμα. Από πολύ νέος άρχισε να δημοσιεύει ποήματα του σε διάφορα περιοδικά και αφοσιώθηκε στη λογοτεχνία. Η διαμονή του στη Γερμανία, κυρίως κατά το διάστημα 1905-1914, τον έφερε σε επαφή με τη σοσιαλιστική σκέψη, την οποία ενστερνίστηκε και την οποία προσπάθησε να μεταδώσει στην Ελλάδα με την αρθογραφία και το έργο του, αλλά και με τη συμμετοχή του σε συλλογικές προσπάθειες. Σε τελευταία ανάλυση, ο Χατζόπουλος είναι πρώτα ένας ευαίσθητος διανοούμενος και τεχνίτης λόγου

ΧΡΟΝΟΣ

Το διήγημα ΤΑΣΩ, πρωτοδημοσιεύτηκε στο Νουμά σε συνέχειες το 1910, και η ιστορία αναφέρεται κοντά στην περίοδο αυτή.

ΧΩΡΟΣ

Τα γεγονότα διαδραματίζονται σε ένα χωριό της ελληνικής υπαίθρου, την Ποταμιά.

ΥΠΟΘΕΣΗ

Η ηρωίδα του διηγήματος όμορφη και δυναμική γυναίκα, ερωτεύεται τον αφηγητή, που κι αυτός την αγαπά με τον δικό του τρόπο. Η αμοιβαία συμπάθεια ξεκινά από την παιδική τους ηλικία όπου τα σπίτια τους γειτονεύουν. Η ερωτική σχέση όμως φαίνεται αδύνατη αφού η ΤΑΣΩ είναι κοινωνικά κατώτερη, ενώ αυτός ανήκει στις πρώτες οικογένειες του χωριού και γίνεται γιατρός. Η γυναίκα ξέροντας τη θέση της, παντρεύεται τον επιστάτη των κτημάτων του γιατρού και τον ίδιο τον δέχεται ως εραστή της. Έπειτα απο πολύ καιρό ο γιατρός θέλοντας να παντρευτεί μια γυναίκα της δικής του τάξης εξοργίζει την Τάσω η οποία στρέφεται εναντίον του συζήγου της ο οποίος πεθαίνει από τον καημό του, αλλά και εναντίον του εραστή της. Καθώς τα πράγματα παίρνουν το δρόμο τους, ο γιατρός θα παντρευτεί, η σχέση του με την Τάσω θεωρείται "νεανικό σφάλμα". Η Τάσω, χάρη στην ομορφιά της, θα βρεί κι αυτή άλλον άντρα και η ζωή θα συνεχιστεί σκεπάζοντας τα βάσανα των ανθρώπων, που δεν είναι αυτοί που φαίνονται.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ

Στο πεζογραφικό έργο του ο Χατζόπουλος κατορθώνει μέσα σε ένα ηθογραφικό σκηνικό να δημιουργήσει έναν κόσμο που αντανακλά την ευαισθησία και τον προβληματισμό του για τη ανθρώπινη ύπαρξη και την κοινωνική ζωή. Οι σοσιαλιστικές ιδέες έχουν σημαντική θέση στην πεζογραφία του Χατζόπουλου και αισθητοποιούνται στη ρεαλιστική γραφή του.

ΔΙΑΛΕΞΕ ΜΙΑ ΦΡΑΣΗ ΠΟΥ ΣΟΥ ΑΡΕΣΕ

Η φράση " Μου είχε γίνει στ' αλήθεια πειρασμός" του ήρωα, δηλώνει τα συναισθήματα του για την όμορφη Τάσω.

ΔΙΑΛΕΞΕ ΜΙΑ ΣΚΗΝΗ ΠΟΥ ΣΟΥ ΕΚΑΝΕ ΕΝΤΥΠΩΣΗ. ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ ΚΑΤΙ ΕΜΠΝΕΥΣΜΕΝΟ ΑΠΟ ΑΥΤΗΝ;

Η περιγραφή της όμορφης ΤΑΣΩΣ στην παιδική τους ηλικία απο τον αφηγητή, είναι μία αξιοσημείωτη και αξέχαστη σκηνή, διότι τα λόγια του μας βοηθούν να φανταστούμε την ηρωίδα και μας ταξιδεύουν σε αναμνήσεις τον παιδικών μας χρόνων. 

                                                                                                                Αθανασία Π.

Συζυγική σκηνή

ΤΙΤΛΟΣ: «Συζυγική Σκηνή»

ΕΙΔΟΣ ΠΕΖΟΓΡΑΦΗΜΑΤΟΣ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

Μηχαήλ Μητσάκης

Ο Μηχαήλ Μητσάκης ήταν από τους σημαντικότερους εκπρόσωπους της Νέας Αθηναϊκής Σχολής. Στην γενιά του 1880, ειδικότερα στην πεζογραφία, γίνεται προσπάθεια να προσδιορισθεί η εθνική ταυτότητα. Στο έργο του Δ. Βουτυρά επιπλέον κυριαρχεί ο  κοινωνικός προβληματισμός.

ΧΡΟΝΟΣ

Τέλη 19^ου αιώνα.

ΧΩΡΟΣ

Αθήνα

ΥΠΟΘΕΣΗ

Στην Εστία παρευρίσκονταν πολλά άτομα. Ανάμεσά τους  κι ένα παντρεμένο ζευγάρι. Η γυναίκα κατηγορούσε και έβριζε τον άντρα αποκαλώντας τον κακούργο χωρίς λόγο και με μια χειροπέδα τον έσερνε από πίσω της. Προσπαθούσε η γυναίκα αυτή να κάνει το αντίθετο από τις προσταγές του άντρός της για να τον τυραννήσει. Ο άντρας αγανακτισμένος σήκωσε φωνή και προσπάθησε να βρει το δίκιο του αλλά μάταιος κόπος. Η γυναίκα του με πιο δυνατή φωνή του επιβλήθηκε. Ο άντρας ήθελε να γυρίσει σπίτι του για να φροντίσει τα παιδιά τους αλλά εκείνη τα αγνοούσε.’Εβγαινε έξω και ξεχνούσε ότι υπάχουν.Κι όλα αυτά τα μαθαίνουμε μέσω ενός τρίτου προσώπου που συνεχώς τους παρακολουθεί.

ΔΙΑΛΕΞΕ ΦΡΑΣΗ ΠΟΥ ΣΟΥ ΑΡΕΣΕ

«...εγκαταλελειμένα και από τον πατέρα αυτόν φεύγοντα την όψιν της μαινάδος ταύτης και από την μητέρα αυτήν τρέχουσαν εις τάς οδούς,πρός καταδιωξιν του φυγάδος τούτου ,και θα κλαίουν βέβαια τήν στιγμήν,τά ταλαίπωρα βρέφη,και θα οιμώζουν και θά κόπτωνται μεσα εις τά μικρα λίκνα των....»

ΔΙΑΛΕΞΕ ΜΙΑ ΣΚΗΝΗ ΠΟΥ ΣΟΥ ΕΚΑΝΕ ΕΝΤΥΠΩΣΗ

«Η κραυγή αυτής ανετινάχθη όλη.....απειλήν»

                                                                                                                                                     Ελένη

  

Ο Τυφλοσύρτης

ΤΙΤΛΟΣ:

«Ο Τυφλοσύρτης»

ΕΙΔΟΣ ΠΕΖΟΓΡΑΦΗΜΑΤΟΣ:

Διήγημα

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ:

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

Γενιά του συγγραφέα:

Ελληνική πεζογραφία 1880-1930

Από τη δεκαετία του 1880 εμφανίζεται μια μεγάλη αλλαγή στη νεοελληνική πεζογραφία.Ο ρομαντισμός παύει να είναι το κυρίαρχο ρεύμα και οι λογοτέχνες "προσγειώνονται" σε πιο οικεία θέματα, εμπνέονται από την ελληνική παράδοση, απεικονίζουν τη ζωή της υπαίθρου αρχικά και έπειτα των αστικών κέντρων, και εμφανίζονται σποραδικά στην αρχή αλλά εντονότερα από τις αρχές του 20ου αι. ρεαλιστικές, νατουραλιστικές τάσεις και κοινωνικοπολιτικός προβληματισμός.

ΧΡΟΝΟΣ:

Μέσα Νοεμβρίου, η μέρα της γιορτής του Αγίου Φιλίππου. Προτελευταία μέρα της Αποκριάς και τελευταία μέρα πριν απο την νηστεία των 40 ημερών.

ΧΩΡΟΣ:

Αρχικά βρισκόμαστε σε μια σχολική αίθουσα, έπειτα μεταφερόμαστε για λίγο έξω απο το σχολείο και μετά ξανά μέσα στην σχολική αίθουσα.

ΥΠΟΘΕΣΗ:

Βρισκόμαστε στα μέσα Νοεμβρίου όπου την επόμενη μέρα αρχίζει η νηστεία. Αρχικά βρισκόμαστε σε μια σχολική αίθουσα όπου οι μαθητές προσπαθούν να ξεγελάσουν τον καθηγητή τους αντιγράφοντας ο ένας από τον άλλον. Ο δάσκαλος προσπαθεί να επιβληθεί στους μαθητές τους και επειδή δεν τα καταφέρνει τους τιμωρεί με διάφορους τρόπους. Για αρχή τους χτυπάει με την βέργα και βάζει έναν μαθητή να κάτσει σε μια γωνία γονυπετής. Επειδή όμως βλέπει πως αυτές οι τιμωρίες δεν αρκούν, αποφασίζει να τους επιβάλει την χειρότερη για τότε τιμωρία, να τους αφήσει νηστικούς. Στην συνέχεια μεταφερόμαστε σε έναν χώρο έξω απο το σχολείο, όπου ένας μαθητής άκουσε θόρυβο και έσπευσε γρήγορα και χωρίς να τον καταλάβει ο δάσκαλος του, να δει τι γίνεται. Έπειτα ανεβαίνει στην τάξη και χαμηλόφωνα ενημερώνει όλη την τάξη και έτσι όλοι μαζι χωρίς να κάνουν φασαρία κατεβαίνουν κάτω να δουν τι συμβαίνει. Τέλος μεταφερόμαστε πάλι πάνω στην τάξη όπου ο δάσκαλος αντιλαμβάνεται ότι οι μαθητές του έφυγαν και έτσι στρέφεται προς τον μαθητή που τον είχε τιμωρία στην γωνία και τον κατηγορεί πως αυτός ευθύνεται και ο μαθητής με την σειρά του προσπαθεί να δικαιολογηθεί και να πείσει τον δάσκαλο του ότι δεν είναι αυτός ο υπαίτιος.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ:

Είναι ένα ηθογραφικό διήγημα. Πιο συγκεκριμένα ανήκει στην ρεαλιστική- νατουραλιστική ηθογραφική πεζογραφία, η οποία ασχολείται με τις μικρές κλειστές κοινωνίες προβάλλοντας όμως και την σκοτεινή τους πλευρά.Το διήγημα ανήκει στα ηθογραφικά διηγήματα καθώς περιγράφονται και αποδίδονται τα ήθη, τα έθιμα και η ιδεολογία ενός λαού.

ΦΡΑΣΗ ΠΟΥ ΜΟΥ ΑΡΕΣΕ: "Ἐκαλεῖτο Ἰωάννης Ἀλογάκης καὶ ἦτο εἷς τῶν ἀμελεστέρων, ὡς εἰκός. Εὑρίσκετο ἀπὸ τριῶν ἐτῶν εἰς τὴν Β΄ τάξιν, ἐναντίον τοῦ κανονισμοῦ".

ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΚΗ ΣΚΗΝΗ:  Μὴ μὲ δέρνῃς, γιατὶ μοῦ πονοῦν τὰ κόκκαλά μου, διδάσκαλε, εἶπεν ἀφελῶς. Μ᾽ ἔδειρες πολὺ τὲς προάλλες. Γονάτισέ με καλύτερα.

Ὁ διδάσκαλος τοῦ κατέφερε μόνον δύο εἰς τὴν ράχιν, καὶ εἶπεν:

― Ἂς εἶναι, γονάτισε.

 

                                                                                                                                                                                Αφροδίτη Τ.

Ο Ποπολάρος

ΤΙΤΛΟΣ

 Ο Ποπολάρος

ΕΙΔΟΣ ΠΕΖΟΓΡΑΦΗΜΑΤΟΣ

Μυθιστόρημα

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

 Γρηγόριος Ξενόπουλος

       Ο Ξενόπουλος ανήκει στην γενιά του 1880.Αυτήν την περίοδο ο ελληνικός χώρος αποκτά αστικό χαρακτήρα και προσγειώνεται σε πιο ρεαλιστικές απαιτήσεις. Οι δημιουργοί επιδεικνύουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις πολιτικές, κοινωνικές και πολιτισμικές εξελίξεις στον ελλαδικό χώρο και καλλιεργείται έντονα η δημοτική γλώσσα και η μελέτη του λαϊκού πολιτισμού. Ο Ξενόπουλος απέσπασε την πεζογραφία από την ειδυλλιακή ύπαιθρο και την προσανατόλισε προς τη σύγχρονη ζωή, δίνοντάς της έτσι αστικό χαρακτήρα.

ΧΡΟΝΟΣ

Τέλη 19^ου αιώνα

ΧΩΡΟΣ

Η Ζάκυνθος

ΥΠΟΘΕΣΗ

    Στην Ζάκυνθο αυτή την εποχή κυριαρχεί μια μεγάλη ανισότητα ανάμεσα στα κοινωνικά στρώματα. Υπάρχουν οι αριστοκράτες και η χαμηλότερη κοινωνική τάξη. Ο Ζέππος ο Πεμπονάρης είναι ο  φτωχός ποπολάρος που αγάπησε μια όμορφη αρχοντοπούλα, την Έλδα. Αυτή όμως, εξαπατά την αγάπη του Ζέππου γιατί το μόνο που θέλει είναι να αντιμετωπίσει την πλήξη των ανοιξιάτικων διακοπών της στην Ζάκυνθο. Ο Ζέππος όμως μόλις το συνειδητοποιεί πληγώνεται βαθιά γιατί πίστεψε στην αγάπη της και την εκδικείται. Στο τέλος όμως η Έλδα  αρραβωνιάζεται. Κάτι τέτοιο όμως είναι δυσβάσταχτο για τον πληγωμένο Ζέππο και έτσι αυτοκτονεί.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ

 Το έργο έχει στοιχεία ηθογραφίας, καθώς αναδεικνύει τη ζωή και κυρίως τις ταξικές διακρίσεις της ζακυνθινής κοινωνίας του 19^ου αιώνα. Επίσης, μπορεί  να χαρακτηριστεί  ψυχογραφικό, καθώς περιγράφεται και αναλύεται με λεπτομέρεια ο τρόπος με τον οποίο αντιδρά και συμπεριφέρεται ένα φτωχός νέος στην αρχοντοπούλα που αγάπησε, η οποία όμως εξαπατά την αγάπη του.

ΑΓΑΠΗΜΕΝΗ ΦΡΑΣΗ

 - Ζέππος: «Όχι! Εγώ δεν θα υποταχτώ ποτέ σε τέτοιες προλήψεις. Οι άνθρωποι είμαστε όλοι όμοιοι και όποιος είναι τίμιος μέσα του δεν μπορεί να δεχθεί προσβολή στην τιμή του από κανέναν».

ΜΙΑ ΣΚΗΝΗ ΠΟΥ ΣΟΥ ΕΚΑΝΕ ΕΝΤΥΠΩΣΗ

« Η Έλδα όμως παίζοντας άρχισε να γέρνει όλο της το κορμί προς τα πίσω και για μια στιγμή που έκανε το ίδιο και ο νέος μπόρεσαν να κοιταχτούν πίσω απ’ τις πλάτες των άλλων και να αλλάξουν από μακριά λίγα λόγια. Άρχισαν να βρίσκουν γούστο και οι δύο στην κρυφή αυτή συνεννόηση και ας μην είχε κανέναν λόγο».

 Κάτι εμπνευσμένο:

                                                                                                                                    Σοφία Χ.

 

Ο πεθαμένος φίλος

ΤΙΤΛΟΣ/ΕΙΔΟΣ ΠΕΖΟΓΡΑΦΗΜΑΤΟΣ

«Ο πεθαμένος φίλος»

 ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

Δημοσθένης Βουτυράς

Το έργο του Δημοσθένη Βουτυρά υπήρξε πρωτοποριακό. Για τα δεδομένα της ελληνικής λογοτεχνίας και, όχι τυχαία, θεωρείται ο εισηγητής του ρεαλιστικού διηγήματος στην Ελλάδα. Γεννημένος στην Πόλη έζησε μεγάλο μέρος της ζωής του στον Πειραιά και για το λόγο αυτό, αλλά και επειδή στα διηγήματά του ζωντανεύουν οι άνθρωποι, η ζωή και η ατμόσφαιρα του μεγάλου λιμανιού, θεωρείται πειραιώτης πεζογράφος. Τα θέματα που πραγματεύεται μας παρασταίνουν ανάγλυφα το μικροαστικό και εργατικό κόσμο των πόλεων της εποχής του. Οι φτωχογειτονιές και οι απόμερες συνοικίες είναι ο χώρος που κινείται, ενώ, οι ήρωες του είναι άνθρωποι αποτυχημένοι και κατατρεγμένοι που ζουν μοιρολατρικά μια άχαρη ζωή. Στα διηγήματά του ο Δημοσθένης Βουτυράς περιγράφει τη ζωή και τη ψυχολογία των φτωχών και εξαθλιωμένων ανθρώπων που αδυνατούν να δράσουν για να αλλάξουν τη ζωή τους και αρνούνται να ενταχθούν στην οργανωμένη κοινωνία. Ο Βουτυράς γνώριζε καλά αυτούς τους ανθρώπους έχοντας ζήσει δίπλα τους πολλά χρόνια. Χαρακτηριστικό ορισμένων έργων του είναι επίσης ότι περιέχουν στοιχεία μεταφυσικής και επιστημονικής φαντασίας.

Στο έργο του «Ο Πεθαμένος Φίλος», παρουσιάζονται τα παραπάνω χαρακτηριστικά. Το διήγημα αυτό συμπεριλαμβάνεται στη συλλογή «Παπάς Ειδωλολάτρης και άλλα διηγήματα» η οποία και εκδόθηκε το 1920.

ΧΩΡΟΣ / ΧΡΟΝΟΣ

Το διήγημα αυτό διαδραματίζεται σύμφωνα με τον συγγραφέα στα μέσα του 19^ου αιώνα. Όσον αφορά τον χώρο  διαδραματίζεται σε  αστικό περιβάλλον.   

 ΥΠΟΘΕΣΗ

Το έργο αυτό, αναφέρεται σε έναν τεράστιο άντρα που είχε ένα ατροφικό χέρι, τον οποίο αποκαλούν ως γίγαντα και το όνομά του είναι Μουσίρης. Τον άνδρα αυτό βρήκε ο Αραχτάς ο οποίος είναι ένας βιοπαλαιστής και οικογενειάρχης που έχει μία μικρή επιχείρηση. Γνώρισε τον Μουσίρη σε ένα ταξίδι του  και του θύμισε έναν παλιό πεθαμένο φίλο του, τον Ζούλα  και αποφάσισε να τον βοηθήσει. Τον πήρε στο σπίτι του, πούλησε ένα παλιό σπίτι κι ένα οικόπεδο που είχε για να κάνουν μία επιχείρηση μαζί και τον φρόντιζε σαν μέλος της οικογένειας του. Η κόρη και η γυναίκα του, δεν συμφωνούσαν με τις ενέργειες του και τον φοβόντουσαν. Ο Δυρμάς, ένας μακρινός ξάδερφος της οικογένειας και ερωτευμένος με την κόρη του Αραχτά, αποφασίζει να επισκεφθεί την οικογένεια έχοντας μάθει για τον Μουσίρη. Οι γυναίκες του εξηγούν την κατάσταση κι εκείνος αποφασίζει να τις βοηθήσει και να πει στον Μουσίρη να φύγει από το σπίτι. Όταν έφτασε στο δωμάτιο του εκείνος κοιμόταν και του έδωσε την εντύπωση ότι είχε την όψη και το χαμόγελο ενός νεκρού, φοβήθηκε και απομακρύνθηκε. Ο Αραχτάς, καθώς οι δουλειές δεν πήγαιναν καλά τριγυρνούσε με κακή διάθεση στο σπίτι, κάποια στιγμή που έφυγε, ο Δυρμάς αποφάσισε να νικήσει το φόβο που ένιωθε και να πάει να μιλήσει του Μουσίρη ο οποίος όμως έλειπε από το σπίτι. Ο Δυρμάς περίμενε στο σπίτι της οικογένειας να επιστρέψει ο Μουσίρης για να του μιλήσει. Τελικά αποφάσισε να φύγει και υποσχέθηκε στις δύο γυναίκες να επιστρέψει αύριο και να διευθετήσει το θέμα. Ο καιρός ήταν πολύ άσχημος και η θάλασσα φουρτουνιασμένη.  Το απόγευμα επέστρεψε ο Αραχτάς και μετά από λίγο και ο Μουσίρης. Ο Δυρμάς είχε πολύ άστατο ύπνο και το πρωί ανήσυχος πήγε στο σπίτι της οικογένειας αποφασισμένος να πάει να τον βρει. Εκεί η Σάρα, η κόρη του Αραχτά, του είπε ότι είχαν ένα ανήσυχο βράδυ και ο Δυρμάς ρώτησε την υπηρέτρια εάν είδε τον Μουσίρη  κι εκείνη είπε ότι τον είδε από το παράθυρο να φεύγει με το ταγάρι του. Η αίσθηση που είχε όταν τον έβλεπε να φεύγει με εκείνον τον πολύ άστατο καιρό, δεν ήταν του φόβου αλλά του αποχωρισμού από έναν πολύ καλό και αγαπημένο του φίλο.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ/ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ

Το πεζογραφικό έργο του Βουτυρά, είναι σχεδόν αποκλειστικά διηγηματικό, εντάσσεται στο πλαίσιο του κοινωνικού ρεαλισμού και οριοθετεί το πέρασμα από την ηθογραφία στην αστική πεζογραφία. Ως μόνιμο θέμα του κυριαρχεί η ζωή των περιθωριακών ομάδων της Αθήνας και του Πειραιά. Έχοντας ζήσει κοντά τους ο Βουτυράς περιέγραψε τη ζωή και την ψυχοσύνθεσή τους με έντονα ζοφερά χρώματα και καταθλιπτικό ύφος, παρουσιάζοντας ωστόσο και μια τάση προς την ουτοπία. Παράλληλα απεικόνισε την άρνηση των ομάδων αυτών να ενταχτούν στην οργανωμένη κοινωνία, άρνηση η οποία αποτυπώθηκε και στην άναρχη δομή των έργων του, σε κάποια από τα οποία συναντούμε επίσης στοιχεία μεταφυσικής και επιστημονικής φαντασίας, τα οποία λειτουργούν συμβολικά. Το διήγημα «Ο Πεθαμένος Φίλος» θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ηθογραφικό καθώς στο κείμενο του Βουτυρά υπάρχει  πιστή απεικόνιση της ζωής, των ηθών και των εθίμων μιας  οικογένειας και πιο συγκεκριμένα θα μπορούσε να είναι  "ρεαλιστική" ηθογραφία που έχει εντονότερο κοινωνικό προσανατολισμό και αντιμετωπίζει την πραγματικότητα με κριτικό βλέμμα και προχωρά σε ψυχολογική εμβάθυνση και σκιαγράφηση ολοκληρωμένων ανθρώπινων τύπων. Τα χαρακτηριστικά αυτά είναι εμφανή καθώς η μητέρα περιγράφει την κατάσταση που επικρατεί στο σπίτι με τον Μουσίρη. Πιστεύει ότι δεν είναι σωστό να μένει ένας άντρας στο σπίτι τους ενώ έχουν ανύπαντρη κόρη και δεν μπορεί να καταλάβει τον άντρα της που βοηθάει σε τέτοιο μεγάλο βαθμό έναν άγνωστο. Υπάρχει επίσης το χαρακτηριστικό της φαντασίας και του αυθαίρετου καθώς μας αφήνει να καταλάβουμε ότι ο Μουσίρης ήταν μία απροσδιόριστη ύπαρξη, κάτι σαν φάντασμα που ενώ προκαλούσε δέος και φόβο με την εμφάνισή του στο τέλος για τους δύο άντρες ήταν ο παλιός καλό φίλος που έχουν χάσει, κάτι οικείο που τους λείπει.

ΔΙΑΛΕΞΕ ΜΙΑ ΦΡΑΣΗ ΠΟΥ ΣΟΥ ΑΡΕΣΕ

 Η φράση που μου άρεσε στο κείμενο είναι στην αρχή του κειμένου  όταν ο Αραχτάς έφερε στο σπίτι του τον Μουσίρη: « Και τον είχε φέρει εκεί γιατί είδε, έλεγε, σ’ αυτόν, χωρίς να έχει πραγματικά καμία ομοιότητα, είδε ξαφνικά τη μορφή ενός αγαπητού του παλιού φίλου, που είχε χρόνια πεθαμένος! Θέλησε να τον βοηθήσει και ακόμα.» Μου έκανε εντύπωση καθώς περιγράφει  τον Αραχτά ως ιδιότροπο, παράξενο, θυμώδη και ζηλιάρη. Ένας τέτοιος άνθρωπος δύσκολα εμπιστεύεται έναν ξένο, του ανοίγει το σπίτι του και τον βοηθάει. Ο Αραχτάς  ένιωσε για αυτόν τον άνθρωπο οικειότητα, συμπόνια και συμπάθεια από την πρώτη στιγμή χωρίς καν να τον γνωρίζει.

ΔΙΑΛΕΞΕ ΜΙΑ ΣΚΗΝΗ ΠΟΥ ΣΟΥ ΕΚΑΝΕ ΕΝΤΥΠΩΣΗ. ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ ΚΑΤΙ ΣΧΕΤΙΚΟ ΜΕ ΑΥΤΗΝ;

Τέλος, η τελευταία σκηνή που φεύγει Ο Μουσίρης, θεωρώ ότι είναι πολύ σημαντική: «Ξαφνικά ένας άνθρωπος φάνηκε στη μέση του δρόμου. Η σελήνη, ελευθερωμένη από τα σύννεφα, φώτιζε γυρμένη. Ο Μουσίρης!... Ήταν αυτός, κρατώντας το ταγάρι του στο χέρι… Θα έφευγε! Με μεγάλα βήματα είχε πάρει το δρόμο της πόλης! Τον κοίταζε ακίνητος στο παράθυρο, με μιαν ελπίδα να τον χαϊδεύει ότι θα απαλλαγεί από τρομερό βάρος, όταν ξαφνικά αισθάνθηκε λύπη, λύπη να τον κυριεύει για την εγκατάλειψη, γιατί έφευγε ο Μουσίρης!... Και μαζί, χωρίς να μπορέσει να το εξηγήσει, τον είδε σαν παλιό φίλο που φεύγει, φεύγει για πάντα!...Και αυτός έφευγε, ψηλός ψηλός, πελώριος… Αλλά να, κάτι μπήκε στη μέση του φεγγαριού και το σκιάσε! Μα τι ήτανε Έτσι του φάνηκε να μπήκε αυτός, ο Μουσίρης! Αυτό έγινε για μια στιγμή και , όταν συνήρθε απ’ τον τρόμο του, δεν είδε παρά τα δέντρα να κινούνται δω και κει γρήγορα στον έρημο δρόμο και τη σελήνη ψηλά να ταξιδεύει σε καθαρό ουρανό!...»

 Στην τελευταία αυτή σκηνή Ο Δυρμάς νιώθει για κάποιον λόγο τα ίδια συναισθήματα με τον Αραχτά. Νιώθει τον Μουσίρη σαν να ήταν ένας παλιός του φίλος που τον εγκαταλείπει και ο φόβος που του προκαλούσε φεύγει. Ένας φίλος που εξαφανίζεται σαν να ήταν φάντασμα , δίνοντάς μας το στοιχείο του μεταφυσικού που συμβολίζει κάποιον παλιό αγαπημένο φίλο που όλοι έχουμε ανάγκη να έχουμε δίπλα μας.

Πορτραίτο του Δημοσθένη Βουτυρά,
φιλοτεχνημένο από την κόρη του,
την ζωγράφο Θεώνη Βουτυρά-Στεφανοπούλου

                                                                                                Θανάσης

  

 Ο Ζητιάνος  

ΤΙΤΛΟΣ

Ο Ζητιάνος                                 

ΕΙΔΟΣ ΠΕΖΟΓΡΑΦΗΜΑΤΟΣ

Νουβέλα

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

Α. Καρκαβίτσας

Στις τελευταίες δεκαετίες του 19^ου αιώνα, αναπτύσσεται το ηθογραφικό διήγημα, ως η κεντρική τάση της πεζογραφίας εκείνα τα χρόνια στον ελληνικό χώρο. Οι εκπρόσωποι του λογοτεχνικού αυτού είδους, μέσα στο πλαίσιο της περιγραφής των ηθών χρησιμοποιώντας έντονα ψυχογραφικά στοιχεία και εξαντλητικές περιγραφές χαρακτήρων και τοπίων, αποτυπώνουν όψεις της ελληνικής πραγματικότητας. Ως ήρωες επιλέγονται τύποι ανθρώπων αδικημένοι, περιθωριακοί, απόκληροι και γενικότερα παρουσιάζονται ως πρωταγωνιστές άνθρωποι θύματα της κοινωνίας. Το ηθογραφικό διήγημα είναι εκείνο δηλαδή που περιγράφει την ελληνική ύπαιθρο, το ελληνικό χωριό και τους απλοϊκούς του κατοίκους. Ο Ανδρέας Καρκαβίτσας ήταν ένας από τους τρεις μεγάλους εκπροσώπους της ηθογραφίας. Το διήγημα του ''ο Ζητιάνος'' γνώρισε μεγάλη επιτυχία και διαβάστηκε από γενιές Ελλήνων και μάλιστα ο πρωταγωνιστής του έργου, ο Κώστας Τζιριτόκωστας υπήρξε η διάσημη λογοτεχνική φιγούρα της Ελλάδας.

ΧΡΟΝΟΣ

Μετά την απελευθέρωση και την προσάρτηση της Θεσσαλίας στην Ελλάδα το 1881.

ΧΩΡΟΣ

Νυχτερέμι, Θεσσαλία

ΥΠΟΘΕΣΗ

Η υπόθεση του έργου βασίζεται στην άφιξη του ζητιάνου Τζιριτόκωστα από τα Κράβαρα όπου η ζητιανιά έχει γίνει επάγγελμα. Έτσι ταξιδεύει από χωριό σε χωριό παριστάνοντας έναν βασανισμένο και ταλαιπωρημένο άνθρωπο. Φτάνει στο χωριό Νυχτερέμι όπου προκαλεί τη συμπόνια των κατοίκων που θα του  προσφέρουν φιλοξενία και τροφή. Αυτός όμως εκμεταλλευόμενος τις προλήψεις και τις αδυναμίες των απλών χωρικών τους εξαπατά δημιουργώντας τους πολλά προβλήματα.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΚΙ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ

Ηθογραφική νουβέλα γιατί παρουσιάζει την ζωή στο ελληνικό χωριό, με τις τοπικές παραδόσεις, τα ήθη και τα έθιμα, καθώς και τις συνήθειες, το χαρακτήρα και τη νοοτροπία του απλού ελληνικού λαού.

ΔΙΑΛΕΞΕ ΜΙΑ ΦΡΑΣΗ ΠΟΥ ΣΟΥ ΑΡΕΣΕ:

«Ο άνθρωπος πολλές φορές δεν βρίσκει της υπάρξεώς του τον σκοπό. Και όμως τα κρατεί στους κόρφους της η Φύσις, θεότης αδιάφορη, ανεπηρέαστη, ίση δείχνοντας αγάπη και στου Κάη τους καρπούς και στα πρωτοτόκια του Άβελ.»

ΔΙΑΛΕΞΕ ΜΙΑ ΣΚΗΝΗ ΠΟΥ ΣΟΥ ΕΚΑΝΕ ΕΝΤΥΠΩΣΗ:

Η αυτοκτονία της Κρουστάλλως.

«Ο βρόχος, περασμένος καλά στον λαιμό, έφερε γρηγορώτερα το τέλος. Με πρόσωπο πρησμένο και κατάχλωμο. Με γλώσσα μελανιασμένη έξω από το στόμα. Τους μυς όλους διαστρεμμένους άγρια και με μάτια ορθάνοιχτα, φριχτά πεταγμένα έξω από τις κόχες τους, εκοίταζε το έδαφος, το χώμα, που θα φάγη ανήλεο το σώμα της με μίσος και θανάσιμο φοβέρισμα.»

                                    Δέσποινα

Καυγάς

 ΤΙΤΛΟΣ:«Καυγάς»                                                           

ΕΙΔΟΣ ΠΕΖΟΓΡΑΦΗΜΑΤΟΣ

Διήγημα

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

Μιχαήλ Μητσάκης

Ο Μιχαήλ Μητσάκης ανήκει στη γενιά της N….. Νέας Αθηναικής Σχολής (1880-1922) της οποίας είναι ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της. Την περίοδο αυτή η πεζογραφία κινείται στο χώρο της ηθογραφίας. Με τον όρο ηθογραφία εννοούμε τη στροφή των λογοτεχνών προς την ύπαιθρο με στόχο την περιγραφή και απεικόνιση των ηθών και εθίμων του ελληνικού λαού (ιδέες, συνήθειες, παραδόσεις). 

Οι συγγραφείς στην προσπάθειά τους για πιστή απεικόνιση της ζωής της υπαίθρου χρησιμοποίησαν δύο βασικές τεχνοτροπίες: το ρεαλισμό και το νατουραλισμό.

ΧΡΟΝΟΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ

Αργά το βράδυ μετά τα μεσάνυκτα. Είναι  μια νύκτα ήσυχη και σκοτεινή χωρίς φεγγάρι.

ΧΩΡΟΣ

Βρισκόμαστε αργά το βράδυ στην λεωφόρο Πειραιώς στην πλατεία ενός χωριού. Γύρω από αυτή υπάρχει ένα καφενείο όπου κάθονται μέχρι αργά οι άντρες του χωριού και πίνουν, μερικά σπίτια και ένα μεγάλο Βρεφοκομείο.

ΥΠΟΘΕΣΗ

Έχοντας προηγηθεί ο καυγάς δύο ανδρών στο καφενείο του χωριού, αργά τη νύχτα, βρίσκονται τώρα και οι δύο μεθυσμένοι και πολύ θυμωμένοι στην πλατεία μακριά ο ένας από τον άλλο. Ο ένας κρατά ένα πιστόλι ενώ ο άλλος ένα μαχαίρι! Λογομαχούν και μαλώνουν επί αρκετή ώρα… Σε μια γωνιά στέκονται  άπρακτοι και φοβισμένοι οι περαστικοί κουτσομπολεύοντας  τους δύο άνδρες. Μετά από πολλά υβριστικά σχόλια των δύο ξεκινούν ο ένας να πλησιάζει αργά αργά τον άλλο ενώ οι περαστικοί δεν επεμβαίνουν στο να τους σταματήσουν. Τελικά έρχονται στα χέρια ο ένας πυροβολεί αλλά αστοχεί ενώ ο άλλος τρομαγμένος τον μαχαιρώνει στο στήθος παίρνει το πιστόλι του εχθρού του και φεύγει. Πεσμένος κάτω στο δρόμο ζητά βοήθεια από τους ανθρώπους που είναι εκεί και αφού αυτοί σιγουρεύονται πως τελείωσε ο καυγάς πήραν τον τραυματισμένο και πηγαίνοντας τον στο φαρμακείο έλεγαν καμαρωτοί πως προσπάθησαν να προλάβουν το κακό και να χωρίσουν τους δύο άνδρες. Μιλούσαν και σε άλλους γι’ αυτό το γεγονός προσπαθώντας να τους πείσουν με κινήσεις και κραυγές πως πήραν και οι ίδιοι μέρος στον καυγά.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ

Είναι ένα διήγημα που έχει ως κύριο χαρακτηριστικό την Ηθογραφία. Με τον όρο ηθογραφία εννοούμε τη στροφή των λογοτεχνών προς την ύπαιθρο με στόχο την περιγραφή και απεικόνιση των ηθών και εθίμων του ελληνικού λαού (ιδέες, συνήθειες, παραδόσεις).Ο Μητσάκης ασχολείται περισσότερο με την Ηθογραφία και την περιγραφή και απεικόνιση σκηνών και εικόνων μέσα στο ευρύτερο πλαίσιο της καθημερινής αστικής κίνησης.

Το διήγημα έχει επίσης και στοιχεία Νατουραλισμού :

Ø       Επιμένει στην εξονυχιστική περιγραφή ( περιγράφει τους δύο άνδρες, το χώρο και το χρόνο στον οποίο βρίσκονται, τα γεγονότα τα οποία συμβαίνουν  πρίν και μετά).

Ø       Επιλέγει προκλητικότερα θέματα

Ø      Παρουσιάζει τη συμπεριφορά του ανθρώπου ως αποτέλεσμα διαθέσεων της στιγμής ή κληρονομικών παρορμήσεων (ο καυγάς και τα υβριστικά σχόλια είναι αποτελέσματα των διαθέσεων της στιγμής των δύο ανδρών)

Ø      Μελετά την ηθική συμπεριφορά, για να δείξει ότι οι άνθρωποι είναι δέσμιοι εξωτερικών δυνάμεων (π.χ. κοινωνία) και εσωτερικών παρορμήσεων (γενετήσιο ένστικτο, πείνα, σκληρότητα, μοχθηρία). Όλα αυτά αφαιρούν από τον άνθρωπο την ιδιότητα του λογικού όντος και τον υποβιβάζουν στο επίπεδο του ζώου(τα αποτελέσματα του καυγά)

Ø      Μιμητική απεικόνιση της πραγματικότητας

Ø       Επιλέγει κοινά θέματα από την καθημερινή ζωή(καυγάς και η τάση των ανθρώπων να υπερηφανεύονται για πράγματα που δεν έκαναν).

ΦΡΑΣΗ ΠΟΥ ΜΟΥ ΑΡΕΣΕ:

«-Mωρέ, τους είχα πιασμένα και τους δύο εγώ,μα μου ξέφυγαν! Προσθέτει ο άλλος ,πλειοδοτών είς γενναιότητα».

ΣΚΗΝΗ ΠΟΥ ΜΟΥ ΕΚΑΝΕ ΕΝΤΥΠΩΣΗ:

Με εξέπληξε η στιγμή που τελείωσε ο καυγάς και οι άνθρωποι έτρεξαν να βοηθήσουν τον τραυματισμένο, και ενώ πρίν δεν προσπάθησαν καθόλου να σταματήσουν τον καυγά έλεγαν πως πήραν μέρος σε αυτόν και προσπάθησαν να βοηθήσουν μα δεν μπόρεσαν!

                                                                                                              Στέλλα Κ.

Η Δασκαλομάνα

ΤΙΤΛΟΣ / ΕΙΔΟΣ ΠΕΖΟΓΡΑΦΗΜΑΤΟΣ:

Η Δασκαλομάνα / Διήγημα

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ:

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης όπως και άλλοι συγγραφείς της γενιάς του, καλλιέργησαν κυρίως το διήγημα και στράφηκαν σε θέματα από την καθημερινή ζωή της επαρχίας αρχικά, και αργότερα των μεγαλουπόλεων. Η πεζογραφική παραγωγή της περιόδου χαρακτηρίζεται συνήθως με τον όρο ηθογραφία που αναφέρεται στην πιστή αναπαράσταση των ηθών και του τρόπου ζωής μιας κοινότητας.

ΧΡΟΝΟΣ:

1892-1894

ΧΩΡΟΣ:

Σκιάθος

ΥΠΟΘΕΣΗ:

Το απόσπασμα παρουσιάζει τα σχολικά ήθη της εποχής του Παπαδιαμάντη. Ξεκινά με τον λόγο ενός μαθητή, του Γιαννιού Βρυκολακάκη προς τους συμμαθητές του. Αφηγείται ένα περιστατικό κατά το οποίο ένας μαθητής έδειρε τον δάσκαλο. Στην συνέχεια παρουσιάζεται η εύρυθμη κατάσταση που επικρατεί στην τάξη ενώ απουσιάζει ο δάσκαλος. Ο δάσκαλος με το τσιγάρο στο στόμα εξετάζει τους επτά μαθητές του. Τίθεται μια απορία από κάποιο μαθητή και έπειτα ετοιμάζονται για την λήξη του πρωινού μαθήματος. Παρουσιάζεται η αμφίεση του δασκάλου και η συνήθεια του να καπνίζει συνέχεια. Εκτός από το μάθημα, μέχρι τον Μάιο πήγαινε τους μαθητές εκδρομές και τον Ιούνιο για κολύμπι. Μετά από ένα χρόνο όμως ήταν συνεχώς κακοδιάθετος γιατί παντρεύτηκε και αμέσως χήρεψε. Παρ’ όλα αυτά ο δάσκαλος συνέχισε να δουλεύει αμερόληπτος ώστε το σχολείο να λειτουργεί κανονικά.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ:

Είναι ηθογραφικό-ψυχογραφικό διήγημα γιατί παρουσιάζονται οι χαρακτήρες και ο ψυχικός κόσμος των ανθρώπων επηρεαζόμενοι από τα χαρακτηριστικά της Σκιάθου. Επίσης με έντονο τρόπο σατιρίζει τα σχολικά ήθη της εποχής.

ΔΙΑΛΕΞΕ ΜΙΑ ΣΚΗΝΗ ΠΟΥ ΣΟΥ ΕΚΑΝΕ ΕΝΤΥΠΩΣΗ:

Η σκηνή που μου έκανε εντύπωση είναι εκείνη στην οποία ο μαθητής έδειρε τον δάσκαλο γιατί είναι κάτι το πολύ ασυνήθιστο.

                                                                                            Γεωργία Λ.

  

    ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΤΟΥ ΑΛΕΞΗ ΖΟΡΜΠΑ

                    ΝΙΚΟΣ  ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ

               

 

                  ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ

Γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης το 1883 και πέθανε στη Γερμανία το 1957. Σπούδασε Νομική στην Αθήνα το 1902 και μετά από 10 χρόνια κατατάσσεται εθελοντής στον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο, αλλά τελικά διορίζεται στο γραφείο του πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου. Γρήγορα αφοσιώθηκε στη φιλοσοφία και στη λογοτεχνία. Πνεύμα εξαιρετικά ανήσυχο, με μεγάλη αφομοιωτική και δημιουργική ικανότητα και άνθρωπος με σπάνια εργατικότητα, ταξίδεψε παντού, έμαθε πολλές ξένες γλώσσες και άφησε σημαντικό έργο, που απλώνεται σε ποικίλους τομείς. Ασχολήθηκε με την επιστημονική μελέτη, την φιλοσοφία, την ποίηση, την μετάφραση, το θέατρο και την μυθιστοριογραφία. Το έργο του Καζαντζάκη, που διακρίνεται κυρίως για τη μεταφυσική ανησυχία και αναζήτηση, γνώρισε μεγάλη διάδοση.

Ανήκει στην Νέα Αθηναϊκή Σχολή (1880) κατά την οποία οι συγγραφείς αντιδρούσαν στις υπερβολές του αθηναϊκού ρομαντισμού και ενδιαφέρονταν για την καθιέρωση της δημοτικής στον ποιητικό λόγο. Εκτός όμως από την αλλαγή στην γλώσσα, έφεραν και γενικότερη ανανέωση του ποιητικού λόγου: εγκατέλειψαν τον στόμφο και τις ρητορικές εξάρσεις του αθηναϊκού ρομαντισμού και στράφηκαν σε θέματα περισσότερο οικεία και καθημερινά, που ευνοούσαν τους χαμηλούς τόνους. Ακόμη και το προσφιλές στους ρομαντικούς θέμα του έρωτα το χειρίστηκαν χωρίς συναισθηματικές εξάρσεις, με θερμότητα και γνησιότητα στην έκφραση των συναισθημάτων τους. Ενδιαφέρθηκαν ιδιαίτερα για την επιμελημένη μορφή του στίχου και προτίμησαν μικρά στροφικά σχήματα που η συντομία τους επέτρεπε την καλύτερη επεξεργασία. Ένα άλλο γεγονός που έπαιξε σπουδαίο ρόλο στην ανανέωση των θεμάτων της ποίησης ήταν η ανάπτυξη της επιστήμης της Λαογραφίας η οποία προσέφερε στους λογοτέχνες της νέα θέματα για έμπνευση, από την καθημερινή ζωή του λαού, αλλά και νέα ποιητικά πρότυπα από τα οποία θα μπορούσαν να παραδειγματιστούν. Προς το τέλος του αιώνα μια ανανέωση προήλθε από την εμφάνιση του συμβολισμού, που επηρέασε το έργο παλαιοτέρων λογοτεχνών.

                                   

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ…

Ο χρόνος της αφήγησης ξεκινά από το 1941 αλλά μετατίθεται και στην προπολεμική περίοδο ενώ ο χώρος είναι, αρχικά, το λιμάνι του Πειραιά και ,κυρίως, η Κρήτη.

Ο αφηγητής είναι συγγραφέας και μορφωμένος. Βρίσκεται σε ένα καφενείο στο λιμάνι του Πειραιά για να αποχαιρετήσει τον αγαπημένο του φίλο ο όποιος φεύγει για τον πόλεμο. Αμέσως μετά γνωρίζει τον Αλέξη Ζορμπά και μαγεύεται από την προσωπικότητα του και την αγάπη για το μουσικό του όργανο το σαντούρι. Μαζί ξεκινούν για ένα ταξίδι στην Κρήτη με σκοπό την εκμετάλλευση λιγνιτωρυχείου.

Μετά από πολλές περιπέτειες και εμπειρίες που αποκτούν μαζί μια μέρα ο Καζαντζάκης αποφασίζει να φύγει, ενώ λαμβάνει γράμμα από τον παλιό του φίλο που είναι στον πόλεμο και πληροφορείται για τις επιτυχίες και την καλή κατάσταση της υγείας του. Ο αφηγητής λίγες ώρες αργότερα διαισθάνεται τον θάνατο του φίλου του εξαιτίας ενός ονείρου που βλέπει. Προσπαθεί όμως να καθησυχάσει τον εαυτό του και να παραμείνει ψύχραιμος για τον αποχαιρετισμό του με τον φίλο του Ζορμπά. Ο χωρισμός των δυο φίλων είναι δύσκολος μα περισσότερο θλίβει τον Ζορμπά.

Ο Καζαντζάκης γυρίζει σπίτι του και λαμβάνει γράμμα για το θάνατο του φίλου του και διαπιστώνει ότι το προαίσθημα του βγήκε αληθινό. Οι δυο ήρωες κρατούν επαφή με γράμματα. Ο αφηγητής, μαθαίνει για τα ταξίδια του Ζορμπά και για τον γάμο που κάνει αλλά και για το παιδί που περιμένει.

Τελικά, φτάνει μια μέρα όμως που τον Καζαντζάκη τον κυριεύει μια τεράστια ανησυχία για την υγεία του φίλου του και αποφασίζει να γράψει τις στιγμές που πέρασε μαζί του, τον «Βίο και την Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά». Με την ολοκλήρωση του έργου φτάνει και ένα γράμμα με την πληροφορία για τον θάνατο του Ζορμπά αλλά και για την κληρονομιά που αφήνει στον φίλο του, το αγαπημένο του σαντούρι.

                         

Αγαπημένη φράση: “Ο μόνος τρόπος να σώσεις τον εαυτό σου είναι να μάχεσαι να σώσεις τους άλλους”.

 

Αγαπημένη σκηνή:Η συζήτηση των δύο φίλων ένα Κυριακάτικο πρωινό ενώ πίνουν τον καφέ τους και ο Ζορμπάς λέει στον φίλο του πάλι παράλογες σκέψεις για τον Καζαντζάκη, προσπαθώντας να του εξηγήσει τον δικό του κόσμο και ότι ο καθένας είναι κυρίαρχος του εαυτού του.

(Σελ.65)

 

                 

 

 

        

  ΧΑΡΑ ΤΡΥΠΟΛΟΓΟΥ

Στέλλα Βιολάντη

ΤΙΤΛΟΣ:

Στέλλα Βιολάντη

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ:

Γρηγόρης Ξενόπουλος

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΓΕΝΙΑ ΣΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΑΝΗΚΕΙ

Ανήκει στην γενιά του 1880. Ο αστικός ρεαλισμός που επικρατούσε εκείνη την εποχή στην Ευρώπη και την Αμερική επηρέασε τα έργα του. Θεωρείται ο εισηγητής του «αστικού μυθιστορήματος». Τα έργα του διαδραματίζονται στην Αθήνα και τη Ζάκυνθο. Υπήρξε γνώστης της σχετικής παράδοσης αλλά και καινοτόμος νεωτεριστής. Βασικό θέμα στα έργα του είναι ο έρωτας. Τα έργα του είναι περισσότερο για ψυχαγωγία παρά για φιλολογική ανάλυση. Έγραψε κωμωδίες και δράματα. Τα έργα του είναι ηθογραφίες και έρχεται να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ της Επτανησιακής και Αθηναϊκής σχολής.

ΧΡΟΝΟΣ:

19^ος αιώνας

ΧΩΡΟΣ:

Ζάκυνθος

ΥΠΟΘΕΣΗ:

Ο Χρηστάκης Ζαμανός δουλεύει ως υπάλληλος του αγγλικού τυπογραφείου της Ζακύνθου. Φτωχός αλλά όμορφος νέος γνωρίζει και ερωτεύεται την κόρη ενός πλούσιου μεγαλέμπορου, την Στέλλα Βιολάντη. Αυτή γνωρίζει στο πρόσωπο του τον έρωτα. Εκείνος ψάχνει μια πλούσια γυναίκα για άνετη ζωή. Έτσι, της εκμυστηρεύεται σε ένα χαρτί τον έρωτα του κι εκείνη με το δικό της γράμμα απαντά θετικά. Όταν όμως το μαθαίνει ο πατέρας της, οργίζεται, διότι του φαίνεται αδιανόητο η κόρη του να παντρευτεί κάποιον κατώτερης κοινωνικής και οικονομικής τάξης. Την δέρνει και την κλειδώνει. Ο Χρηστάκης ετοιμάζεται να παντρευτεί άλλη και ενώ ο πατέρας της πάει να της ανακοινώσει τον ψεύτικο έρωτα του Χρηστάκη, την βρίσκει νεκρή.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ

Το πεζογράφημα είναι ηθογραφικό. Παρουσιάζει την ζωή των τότε οικογενειών της Ζακύνθου καθώς και τα στερεότυπα της εποχής και τις συνήθειες. Η Βιολάνταινα υποταγμένη γυναίκα εκείνης της εποχής. Ο Βιολάντης προστάτης της οικογένειας του από την κοινωνία με λάθος τρόπο, κυρίαρχος.

Επίσης, είναι ρεαλιστικό καθώς αποδίδει πιστά την πραγματικότητα και οι ήρωες εκπροσωπούν την κοινωνία και τον πολιτισμό στον οποίο ανήκουν, ενώ ο εσωτερικός τους κόσμος αφήνεται να ξεδιπλωθεί μέσα από τις πράξεις τους!

Η ΦΡΑΣΗ ΠΟΥ ΜΟΥ ΑΡΕΣΕ:

Εδίστασε ακόμη, αλλά του έγραψε.

Μια κόλλα χαρτιού φιστικί, μικρούλα, με μια κομψή μαργαρίτα στην κώχη, με λίγα λόγια ανοικτογραμμένα που εγέμιζαν όλη την σελίδα- τέτοιο ήταν το πρώτο της και το τελευταίο ερωτικό γράμμα.

Και του έγραφε:

<< Ναι, χρηστάκη μου, σ’αγαπώ κι εγώ, σ’αγαπώ όσο δεν φαντάζεσαι, όσο δεν μπορείς να φαντασθείς. Είμαι δική σου. Αγάπα με. Η Στέλλα σου.>>

Η ΣΚΗΝΗ ΠΟΥ ΜΕ ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΣΕ:

Άνοιξε την θύρα κι έτσι για να παίξει, επρόβαλε κατά τη συνήθεια το κεφάλι του κι ερώτησε:

-Ε;… μετανόησες;

Παραξενεύτηκε που δεν άκουσε το όχι, κι εκοίταξε. Η Στέλλα ήταν ξαπλωμένη, ακίνητη, με τα μάτια ολάνοιχτα. Κοντά της, σχεδόν επάνω στο στήθος της, ένα χαρτί ζαρωμένο, και δίπλα το πήλινο κανάτι, φρυγμένο, κατάξερο.
Ο Παναγής ανατρίχιασε κι επροχώρησε ένα βήμα…
Εκοίταξε καλύτερα, και αμέσως χτυπώντας ελαφρά τα χέρια του μ’ έκπληξη, εψιθύρισε:

-Μπα! έσκασε…

Έμεινε λίγες στιγμές ακίνητος σαν άγαλμα, κι έπειτα έσκυψε για να βεβαιωθεί.

Ναι, ο Θεός ελυπήθη τη Στέλλα, και την ελύτρωσε από την είδηση που της έφερνε σήμερα ο πατέρας της.

                                                                                    Δέσποινα-Βαλεντίνα